A5: de snelweg westelijk langs Amsterdam
De A5 loopt van knooppunt De Hoek bij Schiphol naar knooppunt Coenplein, waar het aansluit op de A10. De weg is met 18,8 km weliswaar kort, maar heeft een lange voorgeschiedenis. De A5 werd al genoemd in het rijkswegenplan van 1932. Hij zou de verbinding moeten vormen tussen Amsterdam en Haarlem. Deze verbinding is later uit het rijkswegenplan geschrapt, maar is er uiteindelijk wel gekomen en heeft ook A5 geheten, maar is later hernoemd als N200/A200. De naam A5 kwam daardoor vrij. Deze weg moest enerzijds het knooppunt Badhoevedorp ontlasten en anderzijds het Westelijk havengebied ontsluiten. De discussies over het tracé duurden meer dan 20 jaar. Uiteindelijk begon men in 1999 met de aanleg van de verbinding tussen de A4 en de A9, die in 2003 werd geopend. Het duurde vervolgens nog 10 jaar voordat ook het restende deel tussen de A9 en de A10 werd opengesteld. In het jaar 2023 reden er ruim 80.000 auto’s over het gedeelte tussen de A4 en de A9 en ruim 60000 over het gedeelte tussen de A9 en de A4. De verwachtingen zullen niet hooggespannen zijn voor de uitzichten vanaf deze snelweg in het Randstedelijke gebied. Dat valt nog best mee, zeker als je geïnteresseerd bent in vliegtuigen.
Van knooppunt De Hoek naar knooppunt Raasdorp
De A5 begint bij knooppunt De Hoek. Dit is een onvolledig knooppunt in die zin dat je niet van de A5 de A4 op kan. Daarvoor moet je bij de Afslag Hoofddorp linksomkeerd maken. Het knooppunt is genoemd naar het aangrenzende buurtschap/ bedrijventerrein De Hoek. Het exacte begin is niet af te leiden uit de hectometerplaatjes. Het eerste paaltje aan de rechterzijde is 1,1. Deze staat in de boog van het viaduct over de A4. Je kunt van hier af rechts in de verte Schiphol met de verkeerstoren goed zien liggen.
De A5 volgt nu een kaarsrechte koers parallel aan de Zwanenburgbaan, een van de zes start/landingsbanen van Schiphol. Vanwege deze ligging wordt dit gedeelte van de snelweg in de volksmond ook wel de spotters highway genoemd. Het is evenwel niet de bedoeling langs de kant van de weg te gaan staan om de vliegtuigen te bekijken. Er zijn goede spottersplekken te vinden op https://vliegtuigenspotter.nl/spotters-info/spottersplaatsen/amsterdam-airport-schiphol-eham-ams/. De Zwanenburgbaan is de vijfde baan van Schiphol en 3300 meter lang. Het is nu een secundaire baan. Dat wil zeggen dat deze alleen gebruikt wordt als de Polderbaan en de Kaagbaan niet beschikbaar zijn. Tussen deze baan en de snelweg ligt nog een taxibaan. Deze is bestemd voor vliegtuigen op weg of komend vanaf de Polderbaan, die ruim anderhalve kilometer westelijker ligt. Om daar te komen moeten de vliegtuigen de A5 kruisen.
De polderbaan wordt veel gebruikt. afhankelijk van windrichting en andere factoren kunnen dat er wel een paar honderd per dag zijn. Dus de kans is groot dat u een vliegtuig de weg ziet oversteken. De weg duikt onder de taxibaan door. De wanden van de onderdoorgang zijn bekleed met een mozaïek van tegels waarin met een beetje goede wil vliegtuigen te herkennen zijn. De Polderbaan baan heeft een eigen verkeerstoren ( de rechter toren op de foto met een ronde bol erbovenop). Links ervan zie je nog een toren; die is van de Terminal Approach Radar West.
Schiphol en dit gedeelte van de A5 liggen in de Haarlemmermeer, een droogmakerij die tussen 1848 en in 1852 werd drooggemalen. Links zie je langgerekte akkerbouwpercelen. We rijden nu ongeveer 4 meter onder NAP. Water uit dit gebied wordt via sloten en vaarten afgevoerd naar de Ringvaart rondom de Haarlemmermeer. Deze zullen we verderop oversteken, maar een belangrijke vaart , niet voor niets de Hoofdvaart genoemd passeren we bij km 5,8 bij km. We moeten het doen met een wazige doorkijk door een geluidsscherm. De Hoofdvaart doorkruist de gehele Haarlemmermeer van noord naar zuid met aan beide zijden een weg.
We naderen dan al knooppunt Raasdorp (km 8,3), waar we de A4 oversteken. Het is een klaverturbine. Dat is een knooppunt met een combinatie van klaverlussen (in dit geval 3) en directe verbindingsbogen (in dit geval die richting Haarlem). Het is vernoemd naar het dorp Raasdorp, dat u op de kaart vergeefs zult zoeken, want het is eeuwen geleden al door het meer opgeslokt. De vernoeming naar het naastgelegen Lijnden zou beter gepast hebben, maar dat zouden mensen kunnen verwarren met Leiden.
Van knooppunt Raasdorp naar knooppunt Coenplein
Twee kilometer voorbij het knooppunt steken we de Ringvaart over. Dit is een kanaal van 60 kilometer lengte rondom de Haarlemmermeer. Het is een boezemwater, dat wil zeggen dat het water uit de droogmakerij hier wordt opgeslagen en via gemalen weer wordt afgevoerd o.a. naar het Noorzeekanaal. We zien nu groen aan weerskanten met aan de rechterkant het tuinpark Osdorp.
Bij km 12,0 steken we de N200 over, de weg die bestemd was om de A5 te heten, en de spoorlijn Amsterdam – Haarlem. Tussen weg en spoor ligt de Haarlemmertrekvaart. Links in de verte ziet u Halfweg liggen met de toren van de Parochie van Onze Lieve Vrouw Geboorte en de voormalige suikersilo’s, nu onderdeel van het evenemententerrein Sugarcity.
We rijden langs het tuinpark de Groote Braak aan de rechterkant, maar hier zien we door de bosschages langs de weg niet veel van. Rechts zien we water. Dat heeft de prozaïsche naam zijkanaal F. Het is namelijk een van de zijkanalen van het Noordzeekanaal. Daar zien we ook het boezemgemaal Halfweg, dat het water van de Ringvaart loost op het Noordzeekanaal. Achter het kanaal ligt het natuur- en recreatiegebied Spaarnwoude.
Dan doemt voor ons een grote fabriek met twee schoorstenen op. Dat is het Afval Energie Bedrijf (AEB) Amsterdam. Zoals de naam al zegt wekt het met de afvalverwerking ook energie op.We naderen nu afslag 2. Hebben we dan afslag 1 gemist? Nee, want die is er niet. Die is gereserveerd voor een mogelijke afslag bij de Ringvaart. Vlak daarna komt met afslag 3 alweer de laatste afslag van de A5. We rijden inmiddels door het industrieterrein Westpoort met links het westelijk havengebied van Amsterdam. Bij km 15,3 kruisen we de spoorlijn Amsterdam – Alkmaar.
Vervolgens zien we rechts een zilverkleurige koepel. Die is van Circa Amsterdam, een evenementenlocatie. Je kunt er o.a. bedrijfsfeesten organiseren voor wel 2000 mensen.
We hebben tussen de fabrieksgebouwen een doorkijkje naar de Moezelhaven (km 16,1) en de Mainhaven (km 16,4). Het is u misschien niet opgevallen maar u rijdt al een hele tijd hoog boven de omgeving uit. Best bijzonder, want dit gedeelte van de A5 vormt met 3,3 km. het langste viaduct van Nederland.
We passeren Amsterdam Sloterdijk met hoge kantoorgebouwen. Links op de foto het kantoor van Elsevier en rechts dat van Chipsoft, een softwarebedrijf. Recht vooruit in de verte is nog net een koepelvormig dak te zien. De glazen koepel overdekt een atrium van het Edge kantorencomplex. Het is naar eigen zeggen van de ontwerpers een absolute blikvanger in het architectuurlandschap van Amsterdam en een van de duurzaamste gebouwen van Europa.
Links is nog de enige overgebleven schoorsteen van de Hemwegcentrale te zien. Hier wekt Vattenfall met aardgas elektriciteit op.We dalen nu af richting Coentunnel en vlak na het hectometerpaaltje 18,9 sluit de A5 aan op de A10. Dit is het knooppunt Coenplein. Dat bestaat eigenlijk uit twee delen. Deze aan de Zuidzijde van de Coentunnel, uitgevoerd als splitsing en een aan de Noordzijde waar de A8 aansluit op de A10.
Coentunnel, Coenplein; over welke Coen hebben we het dan? Het betreft Jan Pieterszoon Coen. Hij leefde van 1587 tot 1629 en was gouverneur generaal van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie. Zijn heldenstatus wordt bekritiseerd; hij wordt namelijk ook wel de slachter van Banda genoemd. Het is dus niet ondenkbaar dat het plein ooit een andere naam krijgt.
