Van de Honingraat naar de Stroopwafel
De spoorlijn van Utrecht naar Gouda werd als onderdeel van de lijn Utrecht-Rotterdam aangelegd door de Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij. Het traject Utrecht-Gouda werd op 21 mei 1855 geopend. In de beginjaren vertrokken er 5 treinen per dag vanuit Utrecht richting Gouda. Nu (in 2019) zijn dat er 10 per uur. Tussen beide plaatsen lagen er bij de opening van de lijn vier stations: Woerden, Harmelen, Oudewater en Hekendorp. De laatste drie werden in 1936 gesloten. In de loop der jaren zijn er ook weer stations bijgekomen: Vleuten, Gouda Goverwelle en nog niet eens zo lang geleden Utrecht Leidsche Rijn en Utrecht Terwijde. Het bijzondere aan dit 32 kilometer lange traject is dat het dwars door het Groene Hart gaat en dat is prettig om naar te kijken zodra je het stedelijk gebied van Utrecht voorbij bent met de vele geluidswallen langs de spoorbaan.
0,0: Station Utrecht Centraal
Het Centraal station is meerdere keren grondig vernieuwd. Het huidige gebouw werd in december 2016 officieel geopend. Het verving daarmee het station dat in 1973 werd opgeleverd. Dat was, niet tot ieders tevredenheid, volledig geintegreerd in het winkelcomplex Hoog Catharijne. Dat was het sluitstuk van diverse verbouwingen van het station vanaf de eerste versie in 1843. Utrecht had meerdere stations eind 19-de, begin 20-ste eeuw. De benaming Centraal station werd pas vanaf 1909 gebruikt. Utrecht CS is het drukste station van Nederland. In 2017 stapten er dagelijks 186.000 reizigers in- of uit.
R 0,1: Ook de stationsomgeving is volledig op de schop gegaan. Blikvanger is de overkapping van het stationsplein, dat u meteen als u het station uitrijdt kunt zien (1). Het is een ontwerp van Ector Hoogstad architecten en heeft de vorm van een honingraat. Dat was ook de naam die er na een enquete aan is gegeven. In de volksmond wordt het ook wel koffiebekerhouder genoemd.
2,7: Amsterdam-Rijnkanaal
U gaat over het Amsterdam-Rijnkanaal. Door het kanaal varen jaarlijks ca. 100.000 schepen en daarmee is het het drukst bevaren kanaal van Nederland en zelfs van de hele wereld. Het verbindt het IJ bij Amsterdam met de Nederrijn bij Wijk bij Duurstede en loopt nog verder door naar de Waal bij Tiel. Het gehele traject werd in 1952 opengesteld, maar dit gedeelte van het kanaal bestond al veel eerder onder de naam Merwedekanaal. U rijdt over de nieuwe Vleutense spoorbrug. Deze is in 2018 op spectaculaire wijze geplaatst precies tussen de oude spoorbrug (rechts) en de goudkleurige Hogeweidebrug (links). Hiermee werd het traject Utrecht Leidsche Rijn viersporig. Naar rechts heeft u een doorkijkje naar de Demkaspoorbrug. Hierover rijdt de trein naar Amsterdam (2).
3,1: Station Utrecht Leidsche Rijn, geopend op 9 juni 2013. Het station is gebouwd boven op de plek waar de A2 aan de noordzijde de Leidsche Rijntunnel in duikt.
4,8: Station Terwijde: in juni 2010 in zijn huidige staat opgeleverd. In 2003 was er al een tijdelijke halte. Ook dit station ligt hoog, op een viaduct over de Musicallaan en de Kees van Dongensingel.
7,1: Station Vleuten. Het station bestaat al sinds 1881, maar is sindsdien verschillende malen van plaats en gedaante veranderd. De huidige versie dateert van 2007 en ligt ca 300 meter westelijk van het oude station. Dit bestaat nog als gemeentelijk monument. Er is een bloemenzaak in gevestigd.
R 8,0: Vlak na de bebouwde kom van Vleuten ziet u rechts een oude toren. Dit is de Hamtoren (3). Het kasteeltje dateert al van de 13-de eeuw. Het had een strategische ligging aan de toenmalige loop van de Oude Rijn. Het is in de loop der eeuwen verwoest, herbouwd , in verval geraakt en deels weer hersteld. De toren is 35 meter hoog en heeft 7 verdiepingen en 14 kamers. Het is in privebezit en is in 2019 gerestaureerd door door de nieuwe eigenaar: de pianist van de band Blof.
12,1: U gaat onder de de fly-over door van de spoorlijn richting Breukelen
U bent inmiddels het Groene Hart binnengereden. Dit is een veenweidegebied dat grofweg ligt tussen de steden Utrecht, Amsterdam, Leiden en Zoetermeer en in zuidelijke richting doorloopt tot aan de Waal. Het gebied is vanwege de karakteristieke strokenverkaveling, de veenplasssen en het belang voor weidevogels in 2004 als Nationaal Landschap aangewezen. Er is veel discussie over wat prioriteit moet krijgen, natuur, recreatie of landbouw en of er in het gebied gebouwd mag worden.
R 13,7: Rechts ziet u de Breeveldse molen (4). Deze dateert van 1864 en is in de vorige eeuw onttakeld en omgebouwd tot dieselgemaal. Het rijksmonument heeft nu geen functie meer.
15,8: Station Woerden. Het in Jugendstil uitgevoerde (architect W.de Jong)
gebouw dateert van 1911 en verving het eerste station dat al in 1855, tijdens de aanleg van de spoorlijn werd gebouwd. Het is in jaren de negentig van de vorige eeuw gemoderniseerd.
17,5: U passeert de fly-over van de spoorlijn naar Leiden.
L 22,0: Aan de linkerkant ziet u in de verte achtereenvolgens de twee kerktorens van Oudewater (5) , die van het Sint Gabriel klooster te Hekendorp en die van Haastrecht.
U kruist achtereenvolgens de waterlopen Dubbele Wiericke en de Enkele Wiericke.
29,6: Station Gouda Goverwelle; genoemd naar de wijk Goverwelle van Gouda. Geopend op 23 mei 1993
32.1: Station Gouda: het stationsgebouw ziet u aan de linkerkant (6). Met zijn zes halve bogen heeft het een bijzondere vorm. Het is de derde constructie op deze plek en dateert van 1984. Het is ontworpen door de architect M.W. Markenhof. Rechts naast het station: het Huis van de Stad (7). Zo genoemd ter onderscheiding van het oude Stadhuis op de Markt in het centrum, dat alleen nog een representatieve functie heeft. Het ontwerp van het gebouw is geïnspireerd door de Goudse stroopwafel. Dit sprak ook de inwoners aan, want zij kregen een beslissende stem bij de uiteindelijke keuze. Het is in 2012 in gebruik genomen.
