Van de Stroopwafel naar de Vulpen
(Dit artikel is geplaatst in het blad De Reiziger nummer 6, november 2018; dit is een uitgave van Rover, de Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer).
Het is de moeite waard om eens uit het raam te kijken als u van Gouda naar Den Haag Centraal reist. Op het traject van ruim 28 km ziet u onderweg onder meer een molenviergang, de buitenplaats van Constantijn Huijgens en de skyline van Den Haag. De interessantste punten staan hieronder beschreven met de kilometrering vanaf station Gouda. De meeste ervan zie je als je vooruit reist aan de linkerkant.
Stations verdwijnen maar er komen ook nieuwe bij
De spoorlijn tussen Gouda en Den Haag is bijna 150 jaar oud. Hij is aangelegd door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij als zijtak van de lijn Utrecht – Rotterdam. De lijn werd geopend op 1 mei 1870.
Op het traject zijn nu vier stations: Zoetermeer-Oost, Zoetermeer, Den Haag Ypenburg en Voorburg. Er zijn meer stations geweest: Zuidplaspolder, Zevenhuizen-Moerkapelle, Bleiswijk-Kruisweg en Nootdorp Noord. Deze zijn opgeheven. Daar tegenover staat dat er een nieuw station in aanbouw is: Lansingerland-Zoetermeer.
Km 0,0: station Gouda: het huidige station dateert van 1984. Het is het derde stationsgebouw op deze plek.
Km 0,0 R: de Goudse stroopwafel gesymboliseerd (1)
Rechts naast het station: het Huis van de Stad. Zo genoemd ter onderscheiding van het oude Stadhuis op de Markt in het centrum, dat alleen nog een representatieve functie heeft. Het ontwerp van het gebouw is geïnspireerd door de Goudse stroopwafel. Dit sprak ook de inwoners aan, want zij kregen een beslissende stem bij de uiteindelijke keuze. Het is in 2012 in gebruik genomen.
Km 1,6: met staande mast door Holland (2)
U gaat over de Gouwe: een deels gekanaliseerde rivier die bij Gouda uitmondt in de Hollandsche IJssel. De Gouwe maakt deel uit van een zgn. Staandemast route tussen Zeeland en het IJsselmeer. Zeilboten met een hoge mast kunnen hierdoor varen zonder belemmering van een vaste brug. De trein rijdt over een hefbrug, die wel 34 meter de hoogte in kan. Misschien ziet u aan de linkerkant de zeilschepen wachten, want trein gaat voor schip. Er is maar 3- 4 keer per dag ruimte in de dienstregeling om de brug te openen. Aan de rechterkant ziet u de draaibrug. Hierover rijdt de trein naar Alphen aan de Rijn.
Km 3,1: u gaat over de spoorlijn naar Rotterdam heen. Deze fly-over is aangelegd rond 1995 Hiermee werd een groot spoorwegknelpunt opgelost. Er passeren hier per uur ruim 30 passagierstreinen.
Km 8,1 L: langs Greenport West-Holland (3)
Links ziet u kassen met waterreservoirs om regenwater op te vangen. De kassen in de gemeenten Zuidplas en Pijnacker maken deel uit van Kassengebied Oostland dat met Westland de Greenport West-Holland vormt. Er worden hier groenten, bloemen en ook bomen gekweekt. Nieuwsgierig hoe een kas er van binnen uitziet? Voor bezoek mogelijkheden zie www.komindekas.nl
Km 11,0 L: uitzicht op een ansichtkaart (4).
U kruist de Rotte. Het riviertje, de naamgever van Rotterdam, begint ongeveer 1,5 km ten noorden van de spoorlijn in de polder Honderd Morgen en eindigt in het centrum van Rotterdam. Ooit mondde het water uit als Binnen Rotte in de Nieuwe Maas, maar dit gedeelte is in 1871 gedempt. Het riviertje fungeert als boezemwater voor de omringende polders.
Langs de Rotte ligt de molenviergang Zevenhuizen. Een prachtig gezicht vanuit de trein aan de linkerkant: vier molens bij elkaar. Ze vormen een molenviergang, die in vier trappen het water ca. 5 meter oppompt vanuit de Tweemanspolder naar de Rotte. Althans, dat deden ze tot 1952 toen een elektrisch gemaal deze taak overnam. Het zijn nu rijksmonumenten, die nog in een maalvaardige staat worden gehouden. De molens zijn van het type grondzeiler.
Km 13,3: trage besluitvorming over hoge snelheid (5)
Het traject waarover al in de jaren 80 van de vorige eeuw plannen voor lagen, is na eindeloze discussies en technische problemen uiteindelijk pas in 2009 in gebruik genomen. Nu rijdt alleen de Thalys naar Parijs als hogesnelheidstrein over dit traject met een gemiddelde snelheid van ca. 150 km/u. De Fyra heeft er ook nog een paar jaar over gereden, maar deze treinen vertoonden zoveel mankementen dat ze buiten bedrijf zijn gesteld. In plaats hiervan rijdt nu de Intercity Direct tussen Amsterdam en Rotterdam.
Km 14,0: station Lansingerland-Zoetermeer, geopend in mei 2019. Het station ligt op het viaduct over de A12. De sprinter zal er stoppen en je kunt er ook overstappen op de Randstadrail.
Km 16,0: station Zoetermeer Oost. Er was hier al een station in 1870 met de naam Soetermeer- Segwaard; dit werd in 1938 gesloten. In 1965 werd het weer geheel vernieuwd in gebruik genomen onder de naam Zoetermeer. In 1973 kreeg het de naam Zoetermeer- Oost, omdat toen het huidige station Zoetermeer werd geopend.
Km 17,0: station Zoetermeer; geopend in 1973, verbouwd in 1992. Tegelijkertijd is toen ook de overkapte brug over spoor en snelweg aangelegd: de Nelson Mandelabrug. Sinds 2007 is Zoetermeer tot verdriet van de forenzen geen intercity station meer.
Km 23,1: station Den Haag Ypenburg, geopend op 11 december 2005
Km 24,3 R: bijzonder knooppunt (6)
Het Prins Claus plein werd geopend op 20 juni 1985. Het is genoemd naar prins Claus die leefde van 1926-2002 . Hij trouwde in 1966 met prinses Beatrix. Het plein is een knooppunt van de snelwegen A12 en A4. Het is het enige volledige sterknooppunt van Nederland en heeft 4 niveaus. Het spoor ligt met de A12 op het onderste niveau.
Km 25,1 L: buitenplaats aan eeuwenoud kanaal (7)
We kruisen de Vliet. Dit kanaal is aan het eind van de 12-de eeuw/ begin 13-de eeuw aangelegd. Het is nu onderdeel van het Rijn-Schiekanaal, dat Leiden met Rotterdam verbindt.
Aan de linkerzijde ligt een kasteeltje langs het kanaal. Het heet Hofwijck, de buitenplaats van Constantijn Huygens, dichter en secretaris van de prinsen van Oranje in de 17de eeuw . Hij was ook architect en ontwierp zelf het huis en de tuin in 1641. Ook zijn zoon, de bekende geleerde Christiaan Huygens heeft in het huis gewoond. Huygens Hofwijck is nu een museum, opengesteld voor het publiek. En mocht u plannen hebben: je kunt er ook trouwen. Het is 5 minuten lopen vanaf station Voorburg.
Km 28,0 L: Hoge ambtelijke torens (7)
Voordat u station Den Haag Centraal binnenrijdt, heeft u vooral aan de linkerkant uitzicht op de skyline van Den Haag. De hoogste gebouwen zijn van links naar rechts: de woontoren De Kroon (131,5 m), het ministerie van Justitie en Veiligheid (147 m) en het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (de rode toren, ook 147 m hoog). Beide laatste worden het Jubi gebouw genoemd en zijn de hoogste van Den Haag. Daar weer rechts van is nog net een stukje te zien van de toren van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (142 m). Deze heeft vanwege het scheve dak de bijnaam de Vulpen gekregen.
Km 28,4: station Den Haag Centraal. Dit is het grootste kopstation van Nederland. Het dateert uit 1973 en is de opvolger van station Den Haag Staatsspoor dat al in 1870 werd aangelegd. In 2011 werd begonnen met de ombouw van Den Haag CS tot een OV terminal, waarin trein-, tram- en busstation geïntegreerd zijn. Het station werd op 1 februari 2016 officieel geopend. Blikvanger is het dak van 100 bij 120 meter, bestaande uit ruitvormige glazen platen.